Lê Hiến Tông (chữ Hán: 黎憲宗; 10 tháng 8, 1461 - 24 tháng 5, 1504), là vị hoàng đế thứ sáu của phòng Lê sơ trong lịch sử dân tộc Việt Nam. Ông sinh hoạt ngôi tổng cộng 7 năm, từ năm 1497 mang đến năm 1504. Lê Hiến Tông nối nghiệp Lê Thánh Tông, mến chấp thuận văn học, tiết kiệm tiêu dùng, không nguy hiểm hình phạt, luôn gần cận bề tôi.
Bạn đang xem: Lê hiến tông
Thiếu thời
Lê Hiến Tông mang tên khai sinh là Lê Tranh (黎鏳), sinh ngày 10 tháng 8, năm 1461, tại ghê thành Thăng Long. Có nguồn đề tên ông là Sanh (檉) hoặc Huy (暉). Ông là nhỏ trưởng của Lê Thánh Tông, người mẹ là Huy Gia Thuần vợ Nguyễn Hằng, phụ nữ thứ nhị của Trình quốc công Nguyễn Đức Trung.
Trước đây, Thánh Tông chưa có con nối, quang Thục hoàng thái hậu đã từng có lần cầu đảo, không nên Đức Trung đến cầu ở am tự Công núi Phật Tích1 , nằm mê thấy mang lại trước khía cạnh thượng đế ước hoàng tự. Thượng đế phán: đến sao Thiên Lộc làm bé Nguyễn thị. Nói rồi mang lại ẵm mang lại ngồi sinh sống trước. Bấy giờ, Huy Gia hoàng hậu ở Vĩnh Ninh cung, tức thì gồm mang. Đến khi đầy đủ ngày tháng, nằm mơ thấy rồng đá quý từ trên trời sa xuống, bay vào vào phòng, một thời gian sau thì xuất hiện ông.
Tháng 3, năm quang quẻ Thuận sản phẩm 3 (1462), ông được Thánh Tông sách lập có tác dụng Hoàng thái tử. Chị em ông lúc đó đang khôn xiết được sủng ái, đề nghị hoàng đế giành riêng cho ông tương đối nhiều yêu mến. Ông được diễn đạt là vóc dáng thiên tử, mũi cao, khía cạnh rồng, thần thái trang nghiêm, sáng chóe khác thường, Thánh Tông yêu dấu lắm.
Năm Hồng Đức thứ 28 (1497), mon giêng, Lê Thánh Tông qua đời, hoàng thái tử Lê Tranh đăng vương hoàng đế, đổi niên hiệu, đại xá, đem ngày sinh có tác dụng Thiên lâu thánh tiết, từ xưng là Thượng Dương rượu cồn chủ (上陽洞主). Thời gian lên ngôi Lê Hiến Tông đã 37 tuổi.
full bộ Vũ Tịch + Thiên Hạ đưa ra Vương
Cảo Thơm Trước Đèn - Hoàng Việt Long Hưng Chí
Để sống Đời Sống có Ý Nghĩa
Sự nghiệp
Lê Hiến Tông là 1 trong những vị nhà vua thông minh, hiền lành và ôn hòa. Thường sau khi bãi triều, Hiến Tông ra ngồi nói chuyện với những quan. Ai tất cả điều gì phải trái, ông thanh thanh khuyên bảo, chứ không cần gắt mắng bao giờ. Hoàng đế thường nói rằng:
| “ | Thánh Tổ ta đã gây dựng nên cơ đồ, vua phụ vương ta sẽ sửa sang đều việc, ta nay nên làm lo giữ gìn nếp cũ, với mở mang sự nhân chính ra đến sáng rõ công đức của ông phụ thân trước.2 | ” |
Ông là tín đồ chú trọng chăm sóc bảo vệ đê điều, đào sông, khai ngòi, đắp đường, trông coi việc nông trang làm ruộng, trồng dâu nuôi tằm v.v... Ông chăm chú đến giáo dục và đào tạo quan lại kháng thói quan liêu cùng tham nhũng. Những vấn đề chính trị mọi theo như đời Hồng Đức chứ không biến đổi gì cả.
Hiến Tông không đúng sứ đi khắp tứ phương, tróc nã xét những người nghèo túng, già yếu ớt còn trong quân ngũ thì thải cho về, những người chịu thuế khoá với phục dịch công trình xây dựng quá nặng nề thì sút nhẹ cho; tha đầy đủ kẻ lầm lỡ, xét rõ bạn oan khuất, xẻ dùng kẻ mất chức, khen thưởng người dân có công; tha nợ thuế, nới hình phạt, nêu gương người tiết nghĩa, giúp đỡ kẻ côi cút, người đói nghèo, đựng nhắc người liêm khiết, tiến cử bậc hiền lành tài, trong ngoài ai ai cũng thoả lòng.
Ông còn đích thân xem sổ tiền thóc của Hộ tào dâng lên cùng hỏi những quan tả hữu, biết được tình trạng dự trữ trong phòng nước và tư nhân. Trường đoản cú đấy lại càng để ý đến việc nông tang, từ bỏ tay viết sắc lệnh sai các quan thừa hiến, phủ, huyện đi tuần hành lí giải nhân dân đắp đê điều, đào ngòi lạch, khơi bờ ruộng, để phòng hạn, lụt. Lại không đúng triều thần đi kiểm tra, cẩn thận những vấn đề đó. Từng xã để một tín đồ xã trưởng tuyệt thôn trưởng chuyên trông nom vấn đề nông tang, lại lấy xã quân và nông trưởng đi đốc thúc. Quan bên phía ngoài ai có câu hỏi về Kinh và sứ của triều đình từ quanh đó trở về, vua đông đảo cho call vào hỏi về mùa màng được giỏi mất, trăm chúng ta sướng khổ ra sao. Còn lính ở thợ mang đến phiên thì cứ theo lệ trước, tháng 6, mon 10 phân tách một nửa về có tác dụng ruộng.
Ngày 16 tháng 3, năm 1498, Hiến Tông bao gồm chiếu phương tiện rằng các quan vào ngoài, tín đồ nào không tồn tại con cơ mà nuôi bé nuôi, đầy đủ chiếu theo chức phẩm, mang lại được tập ấm bổ quan như nhỏ đẻ.
Ngày 22 mon 8, năm 1498, Hiến Tông ra nhan sắc dụ cho Hình bộ, Đình uý ty và những quan xét xử án kiện trong không tính rằng:
Việc sử dụng hình ngục quan hệ nam nữ tới sinh mệnh của dân, sử dụng đạo thì dân thoả lòng, xử trái đạo thì dân chịu đựng hại. Cho nên vì vậy lời Tượng của khiếp Dịch cực kỳ răn bài toán chậm xử án, kinh Thư khôn xiết xem trọng vấn đề xét trong tù. Nạm thì, trong câu hỏi tra xét, xử án, há rất có thể được phép trì hoãn sao! tính từ lúc nay về sau, Hình bộ, Đình uý ty và các quan xét xử án khiếu nại trong ngoài, hễ thấy số đông án như thế nào còn nghi ngờ, cạnh tranh xử, cũng những phải theo như đúng kỳ hạn mà xét xử đến xong. Nếu tất cả ai dám để chậm trễ quá kỳ hạn, thì cho đến cuối từng năm, quan phụ trách thuộc Hình bộ, Đề hình giám sát và đo lường ngự sử, Thanh hình hiến gần cạnh sứ ty yêu cầu kiểm tra tâu hặc lên để trị tội theo pháp luật. Nếu đem tình riêng dung túng, lưỡng lự tra xét tâu lên, thì cho người có câu hỏi kêu lên, đường quan ngự sử đài cùng thể ngay cạnh xá nhân xét thực làm bản tâu lên nhằm trị tội. Những quan kể trên không chịu đựng làm đúng lý thì cho tất cả những người bị sợ hãi tâu rõ tình thực sẽ trị tội họ theo nguyên lý pháp.Qua đời
Năm Cảnh Thống thiết bị 7 (1504), Hiến Tông lâm bệnh nặng và băng hà vào ngày 24 mon 5, trên Đồ Trị điện, thọ 44 tuổi. Con trai của ông là thái tử Lê Thuần lên nối ngôi, tức Lê Túc Tông.
Ông được dâng miếu hiệu là Hiến Tông (憲宗), thụy hiệu là Thể Thiên ngưng Đạo Mậu Đức Chí Chiêu Văn Thiệu Vũ Tuyên Triết Khâm Thành Chương Hiếu Duệ Hoàng Đế (體天凝道懋德至仁昭文紹武宣哲欽聖彰孝睿皇帝). Tín đồ đời sau call là Hiến Tông Duệ hoàng đế (憲宗睿皇帝) hay Duệ Hoàng (睿皇).
Xem thêm: Xuka Bi Át Là Gì? Cyka Blyat Nghĩa Là Gì ? Cyka Blyat Là Gì
Đánh giá
| “ | Vua thiên vị anh minh thông tuệ, giữ vận thịnh trị, thái bình, mới trong vòng 7 năm cơ mà thiên hạ bình yên, xứng danh là bậc vua xuất sắc giữ cơ đồ, gắng mà sống ngôi ko lâu, đáng tiếc thay! | ” |
— Đại Việt Sử cam kết Toàn thư |
| “ | Hiến Miếu thì kính trời khoan hậu, theo giữ lại nếp xưa, mô liệt huấn cáo, văn đồ vật điển chương rất đẹp, không thua kém gì Trung Quốc. | ” |
— Lê Quý Đôn |
Gia quyến
Thân mẫu: Huy Gia Thuần vợ Nguyễn thị (徽嘉淳皇后阮氏; 1441 - 1505). Hậu phi: trường đoản cú Trinh Liêm hoàng hậu Mai thị (慈貞廉皇后梅氏; 1463 - 1526), húy Ngọc Đỉnh (玉頂), người xã Biện Hạ, thị xã Vĩnh Phúc, phụ vương là Mai Lũng, nhà hết sức nghèo. Cực kỳ xinh đẹp, nhiều người đến mong hôn tuy vậy không nhận. Năm 1479, vào cung hầu hạ Hiến Tông, khôn cùng được sủng ái, khi Hiến Tông đăng quang phong làm Chiêu nghi, cầm đầu hàng Cửu tần. Bà xuất hiện An vương vãi Lê Tuân. Khi mất, được truy tôn làm cho Hoàng hậu. Hậu duệ: An vương vãi Lê Tuân (安王黎洵), chị em là từ bỏ Trinh hoàng hậu. Lê Tuấn (黎濬), tức Uy Mục hoàng đế (威穆皇帝), bà bầu là Chiêu Nhân hoàng hậu. Lê Thuần (黎㵮), tức Túc Tông Khâm hoàng đế (肅宗欽皇帝), bà bầu là Trang Thuận hoàng hậu. Thông vương Lê Dung (通王黎溶), người mẹ là Bùi Quý phi. Minh vương Lê Trị (明王黎治). Tứ vương Lê chăm sóc (思王黎瀁). bên Hậu LêTham khảo
Đại Việt Sử ký kết Toàn Thư (bản điện tử) nước ta Sử Lược (bản điện tử) Việt Sử Toàn Thư (bản năng lượng điện tử)Chú thích
^ Đại Việt Sử ký Toàn Thư, bạn dạng Kỷ Thực Lục, Quyển XIV